Charles heeft een bezoekje aan een bonemender geregeld. Er gaan nog wat meer belangstellenden mee: Peter, een neefje van de bonemender, een Kenyaanse documentaire maakster (getrouwd met een Oegandees) en Linda, een cultureel antropologe uit Nederland.

De heenweg is al een avontuur: Het heeft net geregend en sommige dirt roads zijn erg glad, afhankelijk van het kleigehalte.

Even buiten Nkokonjeru staat een vrachtwagen op een helling suikerriet te laden. De wegen zijn smal, dus onze auto moet flink in de berm, de helling op, met flinke erosie geulen waar de auto dus niet zomaar weer uit komt. Met een hak en flink veel geduw komen we toch weer goed op de weg en boven aan de helling. De laders van de vrachtauto zullen hier nog menig duw-klusje gedaan hebben, en hoe die vrachtauto daar weer weggekomen is...

Bonemender i.o. en bonemender

De bonemender woont in een bescheiden huis met haar zuster, bonemender i.o. Ze legt uit hoe ze met kruiden de omgeving van de breuk behandelt, niet (alleen) met smeerseltjes maar, hoe zeg ik dat netjes, door instralen??? Met gedroogde balletjes van zelf verzamelde kruiden worden rondjes gedraaid. Na kennismaking hoeft de patient niet meer terug te komen. Van een kip wordt een pootje gebroken (gelukkig niet de kip op de foto) en de vervolgbehandelingen worden uitgevoerd op de kip. Als de kip weer gaat lopen weet de bonemender ook dat het beter gaat met de patient.

Deze kip gelukkig niet

Aansluitend bezoeken we in het dorp ook nog twee patienten -een is geheel hersteld, de ander nog herstellende- die baat hebben gehad bij de behandeling, al of niet in samenwerking met het gezondheidscentrum. Overigens stuurt de bonemender de patient in geval van een open botbreuk wel eerst naar de dokter voor een antbiotica injectie.

Lidteken van de genezen open breuk

Ik vertel over Bora en mijn schoonmoeder en vraag of na zes jaar of vier weken behandeling ook nog zinvol is om herstel te bespoedigen dan wel de last te verlichten. Daarvoor mag ik de volgende dag terug komen samen met Peter.

Over gebroken heupen heb ik niets gehoord

De volgende dag heb ik mijn laptop bij me met foto’s. De aard van de breuken wordt besproken en de namen van de patienten worden in een boek geschreven. Per patient moet wel een kip gegeven worden (of de waarde in geld, 40,000 ugx samen, dure kippen!) De botjes hoeven niet gebroken te worden want de breuken zijn al herstellende. Ik krijg wel een poeder mee, volgens mij is het as, om te mengen in vaseline en de plek mee te behandelen. De bonemender vraagt of ik haar via Peter op de hoogte wil houden van het genezingsproces.